Соль жыцця [Айзік Платнер] (fb2) читать постранично

- Соль жыцця (пер. Мікола Хведаровіч, ...) 296 Кб скачать: (fb2) - (исправленную)  читать: (полностью) - (постранично) - Айзік Платнер

 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

АЙЗІК ПЛАТНЕР СОЛЬ ЖЫЦЦЯ


Рэдактар М. Хведаровіч

Мастак Ц. Кіпніс

Тэхнічны рэдактар Я. Карпіновіч

Карэктар Г. Славінская


Пераклад з яўрэйскай мовы


Дзяржаўнае выдавецтва БССР

Рэдакцыя мастацкай літаратуры


Мінск 1957


АЙЗІК ПЛАТНЕР


Старэйшы яўрэйскі паэт Айзік (Ісак Хаімавіч) Платнер нарадзіўся ў 1895 годзе ў былой Сядлецкай губерні ў г. Сакалоў-Падляскі ў сям'і краўца. Працоўная дзейнасць А. Платнера пачалася вельмі рана. Некаторы час ён жыў у розных гарадах Літвы і прымаў удзел у рабочым руху. У пачатку 1921 года выехаў у ЗША. У 1932 годзе вярнуўся ў СССР, жыў у Мінску, актыўна супрацоўнічаў у перыядычным друку.

Вершы А. Платнер пачаў друкаваць у 1919 годзе. Першая кніжка «Аб чым дзень апавядае» выйшла ў 1930 годзе ў Н'ю-йорку. У 1935 годзе ў Мінску выйшла асобнай кнігай яго «Паэма аб краўцах», у 1940 годзе — «Сонца на парозе», у 1947 годзе — «З любоўю і верай», у 1948 годзе — «Самае дарагое» і шэраг іншых кніг. Вершы А. Платнера неаднаразова перакладаліся на рускую і беларускую мовы. У зборнік «Соль жыцця» ўвайшлі лепшыя паэтычныя творы А. Платнера ў перакладзе на беларускую мову.


Прысвячаю Дэборы

СОЛЬ ЖЫЦЦЯ


Не, любая, рана
    Шукаць забыцця.
А бель галавы —
    Гэта соль, соль жыцця,
Што хлебу жыццёваму
    Смак надае,
А хвалі на моры —
    Магутнасць яе.
Без смутку-ж няма
    Весялосці нідзе,
Бо цень-жа за сонцам
    Спрадвеку ідзе.
А ведаеш, горкія
    Слёзы чаму?
Не выплачаш іх —
    Дык і цяжка таму.
А выплачаш — стане
    Святлей і лягчэй,
I вочы вільготныя —
    Шмат прыгажэй.
Не, рана аб старасці
    Нам гаварыць.
Глядзі, увесь горад
    Світаннем гарыць.
Дзень творчае працы
    Пачаўся вакол,
Дыханнем магутным
    Калышучы дол.
У вокнах ад сонца
    Аж плавіцца шкло,
I тысячы кветак
    На іх расцвіло.
I верш мой, і дом,
    Што будуецца нам,
Усё застанецца
    Наступным вякам.
Жыццё — гэта ўсё,
    Што вакол і з табой:
Вясёласць, і смутак,
    I твой непакой,
I сонца, і дрэвы,
    I радасць быцця,
I бель галавы —
    Гэта соль, соль жыцця.
Ты кажаш, маршчынкі, —
    Прайшла маладосць...
Ну што-ж, наша часць
    Ва ўсім зробленым ёсць.
А сівыя скроні?..
    Я рад іх любіць!
Мінулага свет
    Пад нагамі ляжыць.
А новым праспектам,
    Што сонцам услан,
Імчыцца дзіця наша,
    Быццам-бы лань.
Сустрэне таго,
    Каго стане любіць,
І песня далей
    На зямлі прагучыць.

КРЫНІЦА


Калі хто захоча напіцца вады, —
Калодзеж капае глыбокі...
Калодзеж я ў сэрцы капаў праз гады,
Знайшоў там кахання вытокі.
Жыццё, быццам кнігу, раскрыў і гляджу:
Там з радасцю гора сплялося.
Падобна да кропель вясновых дажджоў
Каханне блішчаць засталося.
Зямлю я шчаслівую прагнуў знайсці
(Дзіцячых гадоў хваляванні),
Не меў я нічога, а толькі у жыцці
Валодаў адзіным — каханнем.
Не радаснай тая часіна была,
Дзень поснай суботы у хаце.
I з плачам, за лішнюю крошку з стала.
Шчыпала гаротная маці.
Я ў сэрцы каханне тады захаваў,
Каб нават не ведалі людзі.
І штодзень вялікага прыйсця чакаў
І верыў — яно яшчэ будзе.
Мінула і знікла гадоў чарада,
Мужнеў я і сіл набіраўся.
Цяжкая, цярністая тая хада
Была, каб назад не вяртаўся.
На хвалях жыццёвых у змрок, у начы
Я сцежак жыццёвых не зблытаў.
Даплыўшы да шчасных сваіх далячынь,
На бераг ступаю адкрыты.
Натхнёны каханнем мой спеў не маўчыць,
Сустрэўшы жыццёвы свой поўдзень;
Ён, мне асвятляючы цемень начы,
Праз нетры глыбінныя пройдзе.
Здаралася, праўда, спыняўся мой спеў,
Разбітая скрыпка змаўкала.
Але-ж захаваць я каханне хацеў,
Яно ратавала, натхняла.
Як радасна мне, што каханне было,
Як сонца,— нідзе не ржавела,
Мяне гартавала, наперад вяло
Заўсёды надзейна і смела.
Пайду па