La celoj estas
plibonigi organizadon kaj gvidadon de Esperanto-kursoj per trejnseminarioj, manlibro kaj starigo de kontaktreto / komunumo
altigi la lingvonivelon de junaj Esperanto-parolantoj per perfektigaj kursoj kaj ekzamenoj
iom post iom grandigi la nombron de junaj Esperanto-parolantoj per kursoj, nova materialo kaj „multobliga efiko„
La celgrupon konsistigas ĉefe junaj instruantoj kaj instruemuloj de Esperanto, kiuj volas altigi sian lingvonivelon aŭ ekinstrui Esperanton.
La laborformo de la kreado estis reta, bazita je 'vikia redaktado' , kaj ĝin partoprenis internacia teamo kun deko da spertuloj pri metodiko kaj instruado. Nommallongigoj indikas la aŭtorojn de la unuopaj partoj, la solvojn de la sigloj vi trovas komence de la libro.
Stefan MacGill redaktis la unuan elŝuteblan PDF-formatan version. La duan libroforman version finredaktis kaj kompletigis Katalin Kovats, teknike preparis Peter Balaz.
La aŭtoroj kaj kunlaborintoj esperis krei utilan ilon, helpe de kiu instruemuloj ricevas la necesan helpon por ekinstrui la internacian lingvon.
Kiel uzi la Manlibron?
Pleje gravas atenteme tralegi ĝin, fari notojn pensante ĉiam pri tio, kiuj estas la partoj, kiuj donas al vi praktikan helpon, konsiderindajn konsilojn kaj aron da provindaj ideoj. La enhavon ne necesas parkere lerni, sufiĉas memori kion vi povas trovi en la libro okaze de bezono.
En la materialo ni celis sisteman trarigardon kun bazaj konoj kaj informoj pri la „instruarto".
La tekstojn ni kompletigis kun informoj rilataj al Esperanto-instruado kaj lernado, ofte indikante pliajn fontojn kaj legindajn materialojn, troveblajn aŭ en la librofina Apendico aŭ en aliaj retaj kaj ne-retaj lokoj.
Ĉe multaj ĉapitrofinoj troveblas demandoj, taskoj, kiuj celas parte konsciigi pri la legi- taĵoj, parte esti konkretaj taskoj por tiuj, kiuj partoprenos metodikajn trejnseminariojn.
Ni ŝatus mencii, ke ni ne konsideras la Manlibron finita verko kaj planas kompletigi kaj pliperfektigi ĝin kun la paso de la tempo, tial viaj rimarkoj kaj kontribuoj ĉiam estas bonvenaj. Vi povas sendi ilin al flugiloj@ilei.info.
En la nomo de la kunlaborinta teamo deziras al vi fruktodonan trejniĝon kaj sukcesan instrukarieron:
K. Kovats - la lasta redaktanto
1.2 Ĝenerale pri lingvolernado
Por bone kompreni la terminon lingvolernado, ni kontraŭstarigu ĝin al la koncepto lingvo-alproprigo, kiu signifas la naturan elformiĝon de lingvo, efektiviĝantan ĉe infanoj. La infanaĝa lingvoalproprigo okazas kun alterna apliko de observoj, imitoj, provoj, konfirmoj kaj ripetoj de lingvaj elementoj. Tiuj estas la alproprigpaŝoj en kiuj elformiĝas en la infano la reguloj de la lingvo. Tiu procezo okazas spontane kaj paralele je pluraj niveloj. Male al tio lingvolernado estas malrapida, konscia (kognitiva) procezo, formala lernado en kiu - antaŭ ol aperas la lingva produkto - oni lernas la regulojn kaj efektivigas rigoran sinkontrolon.
La lingvolernado plej ofte okazas en organizita, institucia formo, gvidata de lingvoinstruisto, sed - precipe en la kazo de Esperanto - ne neglektendas la formo de aŭtodidakta (memstara) lernado. Ambaŭ manieroj havas la samajn fincelojn, nur la vojoj - kiuj kondukas al ili - estas diversaj.
1.2.1 Celoj de lingvolernado
Por disponigi bone organizitan lernoprocezon oni devas bone koni la celojn de la lingvolernado (kaj de la lingvolernanto). Tiuj celoj dum la historio ŝanĝiĝis, depende de la cirkonstancoj kaj bezonoj de la socio kaj la en ĝi funkciantaj personoj.
La nuntempaj lernoceloj estas unuavice la neceso kaj emo je interhoma komunikado, praktika uzo de la lingvo en ĉiutagaj situacioj kaj nur duavice listiĝas eblaj aliaj celoj kiel ekz. kapablo legi kaj kompreni fremdlingvajn tekstojn. Kvankam bone regi lingvon signifas bone funkcii je ĉiuj lingvaj niveloj kaj kampoj, ni povas konstati, ke la komunikcela lernado nuntempe iom neglektigas la evoluigon de la aliaj kapabloj kaj sferoj. Malpli gravas ekzemple la ĝusta lingvouzo (perdas do la gravecon ekz. la modelaj prononco, gramatiko, stilo ktp).
Kompreneble tiuj estas la nuntempaj tendencoj, sed tio ne signifas, ke dum la instruado kaj lernado ne necesas klopodi al laŭeble plej kompleksa formado de lingvaj kapabloj kaj eroj de lingvokono.
1.2.2 La komponantoj de lingvokono
La strukturalisma koncepto antaŭ 30 jaroj estis, ke la komponantoj de lingvokono priskribeblas per 3x4 matrico, kies linioj kaj kolumnoj estas: a) unuflanke: fonologio/ ortografio, leksiko kaj gramatiko, b) aliflanke la kvar lingvaj kapabloj: skribo, lego, parolo kaj kompreno. Teorie la homogena kovriteco de la 12 kampoj konsistigis la lingvokonon.
Laŭ la nun plej populara koncepto lingvokono egalas al la komunik-kapablo, kiun konsistigas la sube legeblaj, relative sendependaj eroj, kiel:
lingva kompetento - kapablo produkti komunikaĵojn laŭ la lingvaj normoj (t.e. koni la gramatikajn regulojn, kaj surbaze de ili krei laŭnorman lingvaĵon kun ĝusta signifo)
sociolingvistika kompetento - konscio pri la sociaj normoj kaj cirkonstancoj inter kiuj disvolviĝas la komunikado (t.e. scii kun kiuj kiujn vortojn, kiujn stilojn ni uzu)
tekstokompetento - kapablo uzi strategiojn por krei koheran tekston el frazoj, kaj kapablo kompreni tekstojn, de aliaj kreitaj (ekz. al la demando „Kiu tago estas hodiaŭ?" respondi ne per: „Januaro".)
strategia kompetento - kapablo uzi la parolajn kaj ne-parolformajn komunikilojn (ekz. gestoj, signoj, mimado) por elturniĝi ankaŭ en malfacilaj komuniksituacioj.
sociokultura kompetento - kapablo koni la etikedon kaj morojn, laŭ kiuj la komunikpartneroj uzas kaj komprenas la lingvajn elementojn (t.e. scii kio estas ĝentila, humura, maldeca ktp)
socia kompetento - kapablo elekti la ĝustan strategion por atingi la celojn en la komunikado (tio varias laŭ la personaj trajtoj, empatio ktp)
(Kompilita surbaze de van Ek J. A. Objectives for Foreign Language Learning. I-II. Council for Cultural Cooperation, Strasbourg, 1989.)
Kiel videblas, tiuj eroj de la lingvokono ne identas kun la kvar komunikkapabloj, konataj el la klasika tempo, kaj pro ilia komplekseco estas ne por ĉiuj klare, kiel evoluigi kaj kiel taksi tiujn komponantojn.
Sed ĉar per la instruado de la internacia lingvo ni intencas respondi al la nuntempaj postuloj de la socio kaj ne mistrafi la aktualajn lingvolernajn kaj lingvoinstruajn konceptojn kaj metodojn, ni devas eltiri la konkludojn laŭ kiuj
ne sufiĉas lerni nur vortojn kaj la gramatikon, necesas ekkoni ankaŭ la lingvouzajn
regulojn
ne utilas kontentiĝi nur pri la formala signifo de la lingveroj, gravas ankaŭ ilia pragmatika
(praktika) valoro kaj signifo
neniam lern(ig)u izolitajn frazojn sen kunteksto
necesas difini klare la komunikcelojn de la lernantoj antaŭ ol plani la lernoprocezon
• gravas kompreni, ke ne la perfekteco kaj senerareco estas la prioritato, sed la kapablo paroli flue, komuniki tiel ke ni estu kaj komprenantaj kaj komprenataj.
1.2.3 La sukcesa lingvolernanto
La lingvoinstruisto iam estis mem lernanto kaj en bona kazo restas tiu eterne; konsiderante, ke neniam eblas esti tutpreta rilate la posedon de iu ajn (eĉ de la gepatra) lingvo. Por esti sukcesa instruisto estas utile havi la plej oportunajn, antaŭenirigajn trajtojn de „lingvolernanto". Konante tiujn oni povas apreci ilin kaj disvolvigi ecojn por povi labori kun la lernanto kiu estas:
konscia -
Последние комментарии
44 минут 54 секунд назад
1 час 7 минут назад
1 час 8 минут назад
1 час 10 минут назад
1 час 21 минут назад
1 час 23 минут назад