Дняпроўскі чарадзей [Эдуард Валасевіч] (fb2) читать постранично, страница - 3

- Дняпроўскі чарадзей 139 Кб скачать: (fb2)  читать: (полностью) - (постранично) - Эдуард Валасевіч

 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

вусоў.—
Даплылі сюды шчасліва —
Дык не вешайце насоў!
Ветразі яны скруцілі,
Якар кінулі на дно,
Човен на ваду спусцілі,
Порах узялі, віно,
Стрэльбы, хлеб і саланіну
I памалу паплылі,
I праз хваляў крутавіну
Без прыгод яны прайшлі.
Узабраліся на скалы,
Глянулі яны на дол —
Пушча грозная стаяла,
Лес адвечны навакол.
Лес дрымучы, балацяны,
Непралазны, як сцяна,—
Ані сцежкі, ні паляны,
Нібы жыў там сатана...
Ні звярынага там рыку,
Ні птушыных галасоў,
Ані жабінага крыку,
Ані плачу пугачоў...
Нават лісце ўсё счарнела
I кара з ствалоў спаўзла —
Ўсё навокал амярцвела
Ад якогась ліха, зла.
Аж трапечуць з жаху сэрцы
Ў памагатых-панічоў: —
Не царэўнай пахне, смерцю.
Лепей вернемся дамоў,—
Кажуць ціха Партупею.
Партупей ім у адказ:
— Адступаць я не умею...
Царскі помніце Указ?!
I, сказаўшы так, ваяка
Першы сунуўся ў гушчар,
На выпадак на усякі
Ад заклёнаў і ад чар
Асвяціў сябе ён крыжам
I пайшоў, бы у штыкі,
А за ім, як можна бліжай,
Следам цягнуцца панкі.
Крочаць цэлую гадзіну,
Крочаць дзве гадзіны, тры...
I заўважылі хаціну
Паміж дрэў, у гушчары.
— Хто тут ёсць? — салдат грукоча
Дай прытулак на дзянёк! ...
Гаспадар маўчыць. Не хоча
Адкідаць з пятлі кручок.
— Ах, дык вось як! Ты не чуеш
Ці аглух штось незнарок?
Ды са мной не пажартуеш —
Хто б ні быў ты, трасцы ў бок!
Да сябе рвануў ён дзверы
I парог пераступіў...
— Аніякае халеры.
А кручок хто ж зашчапіў?
У будыніну заходзяць
I скідаюць ношкі з плеч.
Ўся маёмасць тут, выходзіць:
Лавы дзве, ды стол, ды печ...
Ані ложка, ні палацяў,
Ні насцілу-тапчана...
— Спынімся у гэтай хаце,
Раз пакінута яна.
Ды цяпер не да спачыну —
На зыходзе ў нас харчы...
Пойдзем паляваць дзічыну,
Правіянт каб зберагчы.
Лес хоць мёртвым нам здаецца,
Ды, аднак, ён лес, панкі,
Ці ж звяр'я ў ім не вядзецца,
Скажам, козы ці дзікі?
Дубальтоўкі ў рукі ўзяўшы,
Двое рушылі ў гушчар,
А адзін застаўся кашу
Гатаваць ім — кашавар.
Ён дарэмна час не бавіў:
Дроў насек, печ распаліў,
На агонь гаршчок паставіў,
Круп засыпаў, пасаліў —
Ўсё як трэба, чын па чыну,
Розных ён кладзе прысмак,
Праз якую там гадзіну
Кашавар бярэ чарпак
Ды каштуе, ды смакуе,
Пахваляецца услых:
— Добра кашай пачастую
Паляўнічых я сваіх!
I на радасцях той кухар
Пляшку выцягнуў віна,
З асалодай, адным духам
Асушыў яе да дна.
Ў гэты момант нечакана
Уваходзіць велікан:
— Буду хоць я госць нязваны,
Пачастуй мяне, васпан!
П'яным — мора па калена...
Ну і кухар асмялеў:
— Прэч ідзі! А то паленам
Каб цябе я не агрэў!
Частаваць? З якое ласкі?
Мала вас тут, жабракоў,
Што зубамі будуць ляскаць...
Прэч, каяжу! З вачэй далоў!
Бач, раскрыў свой рот паганы
На дармовыя харчы...
Сам прызнаўся, што нязваны,
Дык правальвай, не тырчы!
Велікан разлютаваўся,
Галавешку з печы хваць:
— Як свіння ты налізаўся
I мяне яшчэ пужаць?
Сустракаеш гэтак госця? —
I па лбе паночка — хроп!
Кашавар той на памосце
Пакаціўся, нібы сноп...
А бамбіза, а страшыдла
Ўраз чыгун апаражніў,
Бразнуў клямкаю штосілы,
I ягоны след прастыў...
Колькі праляжаў пад лавай
Непрытомны кашавар...
Ледзь ачухаўся — за справу —
Зноў пачаў раздзьмухваць жар.
Але як ні завіхаўся,
Ля гаршчка як ні пацеў,
Ён у тэрмін не уклаўся,
Кашы ўпарыць не паспеў...
I вада не ускіпела,
А сябры ўжо тут як тут.
— Падмацуй душу і цела,
Згатаваў які ты цуд?..