Матчын дар [Алесь Гарун] (fb2) читать постранично, страница - 2

- Матчын дар 292 Кб скачать: (fb2) - (исправленную) читать: (полностью) - (постранично) - Алесь Гарун

[Настройки текста] [Cбросить фильтры]

Повен то шчасьця, то жаласьці, плачу,

То зло-хмурлівы, то сьветлы, як рай…

4. *** Як надарыцца мінута…

Як надарыцца мінута,

Што ад працы адарвуся,

I жыцьцёвая атрута

Не пячэць, і прахаплюся,

Дык цябе, мой Родны Краю,

Шчырай думкай аблятаю.

Ты няшчасны і убогі,

Ты бяздольны і забіты,

Ты бяз шляху, без дарогі,

Ты абдзёрты і прапіты,

Подлай здрадаю праданы.

Ты ня свой, — даўно забраны.

Меў вялікія кляйноды,

Быў і моцны і багаты.

Задзіўляліся народы —

А дазнаўся горкай страты.

Сохнеш, вянеш, — вокам кіну,

Аж здаецца, што загінуў…

А як сонейка устане

I прыемна усьміхнецца,

Па палетках, на кургане

I па вёсцы разьліецца,

Як паводка, Родны Краю,

Над цябе тагды ня маю…

Ты квяцісты, залацісты,

I прыгожы, і аздобны,

Ты лясісты, каласісты.

Можа, рай табе падобны —

Колькі ж моцы маеш скрытай,

Колькі сілы неспажытай!

Ты паўстанеш, працавіты,

Гаратнічы, невымоўны,

Шчасьця, долі прагавіты,

Мой сланэчны, мой чароўны!

Будзе час, пабачаць сьведкі,

Хоць ня мы, дык нашы дзеткі.

5. *** Хай ні льюцца дажджы…

Хай ня льюцца дажджы цёмна-хмарныя

Над зьмярцьвелаю пашаю.

Хай пачнуцца гады хлебадарныя

Над зямелькаю нашаю.

Хай красуецца жытам, пшаніцаю,

Каласочкамі цяжкімі,

Хай ўзмацуецца Боскай правіцаю

I ўсятворчымі ласкамі.

Хай асьвеціцца праўды навукаю

I братэрскаю згодаю,

Хай зьнявечацца крыўда з прынукаю

За яе загародаю,

Хай ўзьлятаець хвала яе племені,

Упякнёнага цнотамі,

Хай шыбаець над скаламі з крэменю,

Над арлінымі ўзьлётамі.

6. *** Мілая, родная старонка-маці!

Мілая, родная старонка-маці!

Моцна цябе я і шчыра люблю,

Бедныя ніўкі твае, сенажаці

I нешчасьлівую долю тваю.

Горам, матуля, цяпер ты замучана,

Стогнам спавіта у сець з ланцугоў,

Рукі і ногі да слупа прыкручаны,

Ціха наругу ты зносіш, бяз слоў.

Толькі ж уцешся, матуля каханая!

Слуп твой патроху пачаў падгніваць,

Прыйдзе к нам воля сьвятая, чаканая,

Сець з ланцугоў як пачнем разрываць.

7. Воўкалакі

Ваўкалакі цёмна ноччу

З дамавін выходзяць

I лятаюць скрозь па сьвеце, —

Сабе жэр знаходзяць:

Дзе старое ці малое

Сьпіць у сьне глыбокім,

Ваўкалака падсьцігае

Ненасытным вокам.

Не пачуеш, як узьляжа

На грудзях навала,

Не пачуеш, як ён з сэрца

Высьсе кроў памалу.

Галасіста ж па сьвітаньню

Засьпяваюць пеўні —

Ваўкалака адлятае

Неахвотна гнеўны.

Па старонцы роднай здаўна

Ваўкалакі ходзяць,

Але ж пеўні не сьпяваюць,

Слонка не ўзыходзіць!..

8. Іванку

Слухай, Іване, паночку,

Кепска ты робіш, браточку:

Хіба ж ня сорам так жыць,

Гэткім нядбайлівым быць?

Ўзглянь навакол на суседаў,

Некалі добра іх ведаў —

Хто зь іх спусьціўся, як ты,

Мае з твае беднаты?

Хіба ж яны галадуюць,

Хіба ж па-твойму бядуюць?

Ў іх і апратачка ёсьць,

I часам пакорміцца госьць.

Гэта ж дзе людзі зьбяруцца,

Зараз зь цябе пасьмяюцца,

Кажуць: «гультай, абібок».

Так яно, мой галубок!

«Бацька яго ў гаспадарстве

Быў, як бы цар ў сваім царсьцьве:

Быў ў гаспадарачцы лад,

Мелася вока, дагляд…

Быў чалавек яго татка!

Ён жа: дзівіся, апратка

Ў дзюрках, у гнідзе, сьцьвіла,

Ў хаце — трава абышла.

Нейкае дзіва, дый годзе!»

Часам жартуюць ў народзе:

«Моцны гультай, моў-ся вол,

К працы ж пагнаць — трэба кол».

Чуеш ты, чуеш, Іванка,