Вершы [Уладзімір Жылка] (fb2) читать постранично, страница - 3

- Вершы 297 Кб скачать: (fb2) - (исправленную) читать: (полностью) - (постранично) - Уладзімір Жылка

[Настройки текста] [Cбросить фильтры]

рвецца ўжо санет

Гучны, нібы віхор свавольны ў буру,

І радасны, бы ўлюблены паэт.

1921

Дзед

Патухшымі вачыма

Глядзіць на божы свет

Стары, у крук сагнуты

Як голуб, белы дзед.

Пражыў на свеце многа:

Без нечага сто год,

За век пабачыў гора,

Нямала вынес слот.

Калісьці, да паўстання,

Рабіў, цярпеў прыгон…

К нямцом не раз віціны

Ганяў па Нёмне ён.

Меў сілу непамерну,

Здаровы быў, як мур,

Таму так жыва, з песняй

Арэ сын родны шнур;

Таму так — шчыры ў працы —

Будуе Край унук,

Адважны і бясстрашны,

Не пакладае рук.

А дзед жыве мінулым,

Таемным і глухім,

Гаворыць-бае казкі

Аб даўнім і сівым:

Пра войны, панства, войтаў,

Русалак і начніц, —

І хараством чаруе

Няхітры склад быліц.

Ды часта паглядае

За вёску ён… туды,

Дзе між бяроз пад крыжам

Спачыне ад бяды.

Ды хоць стары, а думку

Гадуе ўсё адну:

Хоць перад смерцю ўбачыць

Свабоднай старану.

1921

Пралескі

Маці-зямля радзіла іх

Ад першых пацалункаў сонца.

Між зёлак леташніх, сухіх

Яны ў бары ўзышлі ў старонцы.

Шумяць шторазу весялей

Над імі хвоі аб прадвесні,

І вецер штодня ласкавей

Іх песціць і пяе ім песні.

І хоць зімы відаць сляды,

Яшчэ марозіць часам ночкай,

Ды больш не страшаць халады.

І верыш мілым сінім вочкам;

І любы так бясконца мне

Яны, з усмешкай ціхай дзеці…

Пара іх, кволых, праміне,

Прайдуць яны, як ўсё на свеце.

Але ўжо мкне душа мая

У сіню даль, за пералескі,

І ў сэрцы ўсходзяць — чую я —

Тугі вяснянае пралескі.

1921

Незразумелае

О, как убийственно мы любим…

Ф. Цютчаў

Як малой ты хапала агонь,

І казала з трывогаю маці:

«Гэта жыжа, дзіцятка маё!»

Ты спяшалася ручкі прыняці.

А цяпер вось кахання агню

Аддаеш пачуццё ты і сілы,

А заўважыць хто гэта табе —

У адказ ты смяешся так міла…

1921

Скажы

Гэтых вочак ясны свет,

Постаць і аблічча —

Ах, зрабілі, што няслед:

Мучаць, вабяць, клічуць.

Як русалка, ўся яна

Пераменна, квола:

Вось зіяе, як вясна,

Раптам — невясёла.

Часам гутарку зачне

Ці пяе няспехам,

Потым гляне на мяне

І абдорыць смехам.

Яе ж погляд, яе смех…

Дзе ад іх мне дзецца?

Любіць сэрца… як на грэх,

Птушкай б'ецца ў клетцы.

Чую, кажа: не блажы,

Пакінь, міла, кпіны,

Калі любіш, дык скажы,

А не муч хлапчыны.

1922

«Чырванее заход ад марозу…»

Чырванее заход ад марозу,

Пад нагамі парыпвае снег;

Быццам чорная думка, з пагрозай

Змрок паўзе, выглядае з-пад стрэх.

К ночы вецер падняўся у боры

І бушуе з канца у канец,

А на вокнах з'явіліся ўзоры…

Гэй, пара запаліць каганец!

Доўгі вечар зімовы, без меры,

Песням ветру ўважаць немага…

Слізкай гадзінай, вузкай і шэрай,

Аблягае ля сэрца туга…

1922

Палімпсест

Ёсць рукапісы, змест якіх сцярты, ледзь знаць,

Ці нат другі напісан сэнс бязбожна.

Іх палімпсестамі1 прынята здаўна зваць,

І першы іхні змысл пайме не кожны.

Краіна родная! Так сталася й з Табой.

Багацце й хараство твае прыроды

І прошласць слаўную змяшаў чужак з гразёй

І словы вывеў гідкія для зводу.

Але народны дух, разбіўшы мур турмы,

Здалеў вяковы бруд паганы змесці.

І з дзіўнай любасцю чытаем тое мы,

Што захавалася на палімпсесце.

1921

Віхор

Гасцём і мараю трывожнаю

Зляцеў да нас з-пад самых