Вылучаны і адлучаны... [Генрых Вацлававіч Далідовіч] (fb2) читать постранично

Генрых Далідовіч

Вылучаны і адлучаны...

Штрыхі да грамадзянскай біяграфіі творцы і дзяржаўнага дзеяча ў эпоху савецкай улады і пачатковага постсаветызму

Генадзь Бураўкін з тых, каго таксама змалку аблашчыў адмысловы нябесны промень, ажывіў ягоную здольнасць да Яе Вялікасці Паэзіі і тым самым яшчэ ў школьным узросце вывеў на нялёгкі грамадзянскі і творчы шлях. І яму прыйшлося прайсці выпрабаванне многіх ва ўсе помныя гістарычныя эпохі, хто трымаў экзамен на такія важныя годнасці, як грамадзянін і паэт, чыноўнік немалога рангу.

Як вядома, для росту ўсяго жывога вельмі неабходныя як спрыяльныя нябесныя, так і па-свойму натхняльныя зямныя ўмовы. Нябеснасць для творцы - яго надзеленасць прыродным дарам для развіцця, праявы розуму і душы ў адпаведным накірунку, ранняе ўсведамленне прыроды, рэчаіснасці з яе разнастайнасцю, свайго “я” і агульнага “мы”. Зямное - у розных жыццёвых стасунках. Пачатковае - з першых крокаў у сям’і. Адно - у яе спакойным дабрабыце, штодзённай гармоніі, іншае - у гораснай нястачы, розным побытавым пакутлівым бедламе. А яшчэ ў набыцці новых уражанняў у працэсе школьнага навучання і выхавання, у існай грамадскай атмасферы. А то і не зусім, чаму, як кажуць, у зусім простым асяроддзі заяўляецца выдатны спявак, музыка, мастак, архітэктар, матэматык, вынаходнік, паэт.

Гэтыя і іншыя акалічнасці для Бураўкіна-паэта ў многім характэрныя і для ўсяго ягонага пакалення. Найперш таму, што іхняе маленства, як пазней многія з яго падкрэсляць,

“апаліла” вялікая і зацяжная ліхасць. Вайна, акупацыя. Гэтыя напасці, злыбедзь пазбавілі многага натуральнага, радаснага з дзяцінства, а кагосьці змусілі зведаць цяжар сіроцтва, галечы, звышранняга сталення. Праўда, тут Бураўкіну ў пэўнай ступені пашанцавала: яго бацька, партызан і франтавік, быў цяжка паранены, але ўсё ж вярнуўся жывы і, як чалавек здольны ды заслужаны, патрапіў у кіраўніцтва на той час важнага стратэгічнага прамысловага прадпрыемства (ільнозавода), стаў трывалай апорай сям’і, належна падсобіў сыну навучацца ў гарадскіх школах, атрымаць сярэднюю адукацыю ў абласной. Гэта памагло юнаку займець грунтоўныя веды па ўсіх прадметах як у школе, так і ў бібліятэцы, вылучыцца як камсамольскаму актывісту, лягчэй знайсці дарогу для сваіх вершаў на старонках абласной газеты, а затым і стаць аўтарам такіх вядомых літаратурных выданняў, як “ЛіМ”, часопіс “Беларусь” і... самога “Полымя”. Не ўсе з ягоных равеснікаў яшчэ да паступлення на аддзяленне журналістыкі філфака БДУ мелі такія падсобныя ўмовы і такую гучную творчую заяўку

Сведка бураўкінскага “полацкага піянерска-камсамольскага і пачатковага паэтычнага закладу” канца 1940-х і першай паловы 50-х, тагачасны супрацоўнік мясцовай абласной газеты С. неяк на адным з пісьменніцкіх сходаў у 1990-я рашыў не без злараднасці нагадаць, пра што і як тады па-юначы гаварыў з трыбун, пісаў “цяперашні прыхільнік перабудовы” Бураўкін. Яны, старэйшыя, “у ягонай ідэйнай настроенасці бачылі пераемніка Броўкі”. Пра студэнцкі ды пазнейшы “броўкізм” таго пагаворвалі таксама і некаторыя равеснікі, хто вучыўся з ім на аддзяленні журналістыкі прыкладна ў адзін час і таксама пачынаў друкавацца, ішоў, як і ён, да свайго першага зборніка твораў. Ім давала падставу такое заяўляць тое, што яны былі стрыманыя ў выяўленні сваёй пахвалы “адноўленай пасля ХХ з’езда КПСС ленінскай лініі”, вобраза перадавіка ў асобе камсамольца і камуніста не спяшаліся ствараць, а вось іхні калега, як і яго старэйшы віцебскі зямляк, у вершах і публіцыстыцы актыўна шчыраваў у гэтым. Побач з гераізацыяй партызан і франтавікоў, услаўленнем новабудоўляў ды цаліннай эпапеі, сцвярджэннем жыццярадаснасці ўхваляў камуністычныя ідэалы, што “ў аснове не выходзілі са сталінскай сістэмы”, “горда заяўляў”: “Слова савецкага юнака”, “Я з твайго неспакойнага племені, Партыя...”. Такая наследаванасць кансерватыўнаму ў партыйных догмах Броўку нібыта, на думку бурклівых, мела на мэце броўкаўскія пуцявіны да ўзвышку ў агульным літаратурным працэсе. Тым больш, што менавіта Бураўкін адзін з першых са свайго пакалення ўступіў у шэрагі КПСС, пачаў падымацца па службовай лесвіцы, у маладым узросце, калі равеснікі яшчэ займалі пасады толькі радавых літсупрацоўнікаў, здолеў стаць

Генадзь БУРАЎКІН віншуе Генрыха ДАЛІДОВІЧА з 50-годдзем.

Музей Якуба Коласа. Мінск, 1996.

намеснікам галоўнага рэдактара “ЛіМа”, дзе рулявым быў зусім не просты чалавек, выпускнік вышэйшай партыйнай школы, загартаваны ў розных рэспубліканскіх і ўсесаюзных выданнях “ідэйны баец сталінскай школы”, літаратуразнаўца непахіснай сацрэалістычнай закваскі (дарэчы, у вядомым апавяданні М. Стральцова ён стаўся прататыпам