Нові пригоди Солом`яника та Бляшаного Лісоруба [Ліман Френк Баум] (pdf) читать постранично

˳ìàí Ôðåíê Áàóì
1856 - 1919

˳ìàí Ôðåíê Áàóì

ÓÄÊ 821.111(73)-34
ÁÁÊ 84(7ÑÏÎ)-445
Á 29

×óäîâèì ëþäÿì ³ íåçð³âíÿííèì êîì³êàì,
Äåâ³äó Ìîíò´îìåð³ òà Ôðåíêó Ñòîóíó,
âèêîíàâöÿì ðîëåé Áëÿøàíîãî ˳ñîðóáà
³ Ñîëîì’ÿíèêà, ÷èÿ áëèñêó÷à ãðà ï³äêîðèëà
òèñÿ÷³ äèòÿ÷èõ ñåðäåöü ïî âñ³é çåìë³,
àâòîð ³ç âäÿ÷í³ñòþ ïðèñâÿ÷óº öþ êíèæêó.

²ëþñòðàö³¿
Îëåíè Ëåâñüêî¿
Ïåðåêëàä ç àíãë³éñüêî¿
Àíàòîë³ÿ Ñàãàíà

Ïåðåêëàä © Àíàòîë³é Ñàãàí, 2009
²ëþñòðàö³¿, îáêëàäèíêà © Îëåíà Ëåâñüêà, 2009
Óêðà¿íñüêå âèäàííÿ © Âèäàâíèöòâî Ñòàðîãî Ëåâà, 2009
ISBN 978-966-2909-39-5

Âñòóïíå ñëîâî Aâòîðà
ϳñëÿ òîãî ÿê “Äèâîâèæíèé ×àð³âíèê Êðà¿íè Îç” ïîáà÷èâ ñâ³ò, ÿ ïî÷àâ îòðèìóâàòè ëèñòè
â³ä ä³òåé. Ìàëåíüê³ ÷èòà÷³ ä³ëèëèñÿ âðàæåííÿìè â³ä ïîâ³ñò³ é ïðîñèëè “íàïèñàòè ùîñü
³ùå” ïðî Ñîëîì’ÿíèêà òà Áëÿøàíîãî ˳ñîðóáà.
Ñïî÷àòêó, ïîïðè ùèðèé ³ ñåðéîçíèé òîí äèòÿ÷èõ ïîñëàíü, ÿ ñïðèéìàâ ö³ ëèñòè ïðîñòî ÿê
ïðèºìíó ïîõâàëó. Àëå ìèíàëè ì³ñÿö³ é íàâ³òü
ðîêè, à ëèñò³â íå ìåíøàëî.
Óðåøò³ ÿ ïîîá³öÿâ îäí³é ìàëåíüê³é ä³â÷èíö³, êîòðà çäîëàëà ÷èìàëî ìèëü ò³ëüêè äëÿ òîãî,
ùîá çóñòð³òèñÿ ç³ ìíîþ òà îñîáèñòî ïåðåäàòè
ñâîº ïðîõàííÿ, – äî ðå÷³, ¿¿ òàêîæ çâàëè Äîðîò³, – ùîéíî ÿ îòðèìàþ â³ä òèñÿ÷³ ä³â÷àòîê òèñÿ÷ó ëèñò³â, ó ÿêèõ âîíè ïðîñèòèìóòü íå ñòàâèòè êðàïêó ó ïðèãîäàõ Ñîëîì’ÿíèêà ³ Áëÿøàíîãî ˳ñîðóáà, ÿê îäðàçó æ ñ³äàþ çà êíèæêó.
×è òî ìàëåíüêà Äîðîò³, âèÿâèâøèñü ôåºþ â
ëþäñüê³é ïîäîá³, çìàõíóëà ÷àð³âíîþ ïàëè÷êîþ ³ çðîáèëà äèâî, ÷è òî óñï³øíà òåàòðàëüíà
ïîñòàíîâêà ïîâ³ñò³ äîäàëà “×àð³âíèêîâ³ Êðà¿íè

5

Îç” íîâèõ äðóç³â, àëå òèñÿ÷à ëèñò³â – ³ òèñÿ÷à
äàëåêî íå îñòàííÿ! – ä³éøëà-òàêè äî ñâîãî àäðåñàòà.
² îñü òåïåð – êðàùå ï³çíî, í³æ í³êîëè – ÿ äîòðèìàâ ñâîãî ñëîâà, ³ âè òðèìàºòå öþ êíèæêó â
ðóêàõ.
˳ìàí Ôðåíê Áàóì

×èêàãî, êâ³òåíü 1904

1

ðîçä³ë

׳ï ìàéñòðóº
Ãàðáóçîâó Ãîëîâó

Ó Êðàþ áîðîäàí³â,
ùî ëåæèòü íà ï³âíî÷³ Êðà¿íè Îç,
æèâ ñîá³ õëîïåöü íà éìåííÿ ׳ï.
Õî÷ ñòàðà Ìîìá³ âñå òîâêëà, ùî ×³ï – öå íå
çîâñ³ì ïðàâèëüíî, áî ïîâíå ³ì’ÿ õëîïöÿ – ׳ïåòàð³óñ, òà õòî çàõî÷å ëàìàòè ñîá³ ÿçèêà òàêèì
äîâæåëåçíèì ñëîâîì, êîëè âñ³õ ö³ëêîì âëàøòîâóâàëî êîðîòåíüêå “×³ï”.
Áàòüê³â ׳ï í³òðîõè íå ïàì’ÿòàâ, áî ïîòðàïèâ ñþäè, ùå êîëè áóâ çîâñ³ì ìàëèé. ³í áóâ
âèõîâàíöåì áàáè Ìîìá³ – òàê íàçèâàëè òóò öþ
ñòàðó ç äîâîë³ ñóìí³âíîþ (õî÷ ÿê öå ïðèêðî
âèçíàâàòè) ðåïóòàö³ºþ.
Áîðîäàí³ ï³äîçðþâàëè – ³ òàê âîíî áóëî
íàñïðàâä³, – ùî Ìîìá³ ÷àðóº, òîæ îìèíàëè ¿¿ ÿê
ìîãëè.
Ùîïðàâäà, ñàìà Ìîìá³, âëàñíå, íå çâàëàñü
÷àêëóíêîþ, áî çà íàêàçîì Äîáðî¿ ×àêëóíêè
ϳâíî÷³, ùî ïðàâèëà òóòåøí³ì êðàºì, óñüîìó
÷àêëóíñüêîìó ðîäó äî ¿¿ âîëîä³íü áóëî çàñü.
Òîæ õî÷ ÿê ׳ïîâ³é îï³êóíö³ ñâåðá³ëè ðóêè äî
ìàã³÷íèõ ðåìåñåë, âîíà ïðåêðàñíî ðîçóì³ëà:
÷àð³âíèöåþ ÷è íàâ³òü ÷àðîä³éêîþ òóò ³ùå ìîæ-

8

íà áóòè, à îò ñêàæè, ùî òè ÷àêëóíêà, ³ íå îááåðåøñÿ ëèõà.
׳ï òåæ ìàâ ùî ðîáèòè. ³í õîäèâ ó ë³ñ ïî
äðîâà, ùîáè áàá³ Ìîìá³ áóëî íà ÷îìó êóõîâàðèòè, ñàïàâ ³ ï³äãîðòàâ êóêóðóäçó â ïîë³, ãîäóâàâ ñâèíåé òà äî¿â ÷îòèðèðîãó êîðîâó – îñîáëèâó ãîðä³ñòü ñòàðî¿.
Àëå íå ïîäóìàéòå, í³áè õëîïåöü ò³ëüêè òå
é ðîáèâ, ùî ïðàöþâàâ, íàäðèâàþ÷è çäîðîâ’ÿ.
Êîëè éîãî ïîñèëàëè äî ë³ñó, ׳ï ÷àñòåíüêî ëàçèâ ïî äåðåâàõ, øóêàþ÷è ïòàøèíèõ ÿºöü, àáî
ðîçâàæàâñÿ, ãàñàþ÷è çà á³ëèìè êðîëèêàìè,
àáî ðèáàëèâ ó ñòðóìêàõ, ëîâëÿ÷è ðèáó íà ç³ãíóòó øïèëüêó. Íàðîçâàæàâøèñü äîñõî÷ó, â³í
õóòåíüêî íàáèðàâ ó ë³ñ³ îáåðåìîê äðîâ ³ ïîñï³øàâ äîäîìó. À êîëè ×³ï ³øîâ ñàïàòè êóêóðóäçó
³ âèñîê³ ñòåáëà íàä³éíî õîâàëè éîãî â³ä î÷åé
áàáè Ìîìá³, â³í ì³ã, çàáóâøè ïðî âñå, ðîçêîïóâàòè õîâðàøêîâ³ íîðè, à ÿê éîãî õèëèëî íà ñîí,
׳ï ëÿãàâ ì³æ ðÿäàìè êóêóðóäçè é äð³ìàâ. Îòàê
ïðàöþþ÷è, òà íå ïåðåïðàöüîâóþ÷èñü, â³í ð³ñ
ó ì³ðó äóæèì ³ çäîðîâèì õëîïöåì.
Äèâí³ ÷àðè ñòàðî¿ Ìîìá³ ÷àñòåíüêî íàãàíÿëè ñòðàõó íà ñóñ³ä³â, ÿê³ ïîáîþâàëèñÿ áàáåãè,
àëå ïîâàæàëè ¿¿ ðåìåñëî. Òà ׳ï â³äâåðòî íåíàâèä³â ñâîþ îï³êóíêó é íàâ³òü íå íàìàãàâñÿ ïðè-

9

õîâàòè öèõ ïî÷óòò³â. À ÷àñîì õëîïåöü ³ çîâñ³ì
çàáóâàâ ïðî ïîâàãó äî ñòàðî¿, ìîâáè öå é íå âîíà
éîãî âèõîâóâàëà.
Íà êóêóðóäçÿíîìó ïîë³ â áàáè Ìîìá³ ðîñëè ãàðáóçè – ö³ë³ ì³æðÿääÿ çîëîòàâî-÷åðâîíèõ
êóëü. ¯õ âèñ³âàëè íàâåñí³, é âîíè çðîñòàëè íà
âò³õó ÷îòèðèðîã³é êîðîâ³: ìàòèìå ç ÷èì çèìó
çèìóâàòè!
² îñü êîòðî¿ñü îñ³ííüî¿ äíèíè, êîëè âñþ êóêóðóäçó áóëî ç³áðàíî òà ïîâ’ÿçàíî é íàñòàëà
÷åðãà ãàðáóç³â ³ ׳ï óæå çíîñèâ ¿õ äî ñòàéí³,
õëîïöåâ³ ñÿéíóëà áëèñêó÷à äóìêà: çðîáèòè
ãàðáóçîâó ãîëîâó é íàëÿêàòè íåþ ñòàðó!
³í âèáðàâ ãàðíåíüêîãî ãàðáóçà – âåëèêîãî, ç áëèñêó÷èìè ÷åðâîíîãàðÿ÷èìè áîêàìè – ³
âçÿâñÿ äî ðîáîòè. ³ñòðÿì íîæèêà âèð³çàâ äâà
êðóãëèõ îêà, òðèêóòíîãî íîñà é ðîòà, ùî ñêèäàâñÿ íà ðîãàòèé íàï³âì³ñÿöü. Âàæêî áóëî íàçâàòè öå ëè÷êî ãàðíèì, àëå íà íüîìó ñÿÿëà òàêà
øèðîêà óñì³øêà, òàêèìè âåñåëîùàìè â³ÿëî
â³ä íüîãî, ùî õëîïåöü â³ä ñàìîãî ò³ëüêè âèðàçó
âèð³çàíîãî îáëè÷÷ÿ íå ñòðèìàâñÿ ³ çàõîïëåíî
ðîçñì³ÿâñÿ.
׳ï ð³ñ áåç äðóç³â, òîæ íå ì³ã çíàòè, ùî õëîï÷èñüêà ÷àñòî âèøêðÿáóþòü ñåðöåâèíó, à â ïîðîæí³é ãàðáóç ñòàâëÿòü çàïàëåíó ñâ³÷êó,